15)- چاه مسجد جمکران

15)- چاه مسجد جمکران

سال هاست شاهد آن هستیم که چاهی در قسمتی از حیاط مسجد جمکران کنده شده است و مردم عریضه های خود را که عبارت از بیان نیازمندی و دعای ایشان است، روی کاغذی نوشته در آن می اندازند. چاهی که سابقه ی آن روشن و واضح نیست و هیچ استناد و نقطه ی اتکایی ندارد. من در روز نیمه ی شعبان در این مسجد حضور پیدا کردم و از نزدیک با عریضه نویسی روبه رو شدم و با عده ای از آنها گفتگو کردم. در ذهنم چه گذشت بماند.

این روزها اظهار نظر متولی رسمی جمکران در باره ی عریضه نویسی آن هم در چاهی که در محدوده ی مسجد کنده شده است، هر چند ممکن است به ظاهر بی اهمیت جلوه کند لکن حقیقت آن است که این توصیه ها نشانگر رواج یافتن روش های نامتعارفی است که در حوزه ی دین به ویژه در مکانی که انتساب به حضرت مهدی(ع) دارد رخ می دهد. و بیش از همه راه را برای باز شدن مسیرها و مقصدهای تازه ای فراهم می کند که دشوار است بتوان تعریف صحیح و صریحی در شرع از آنها به دست داد. به بخش هایی از مصاحبه ی ایشان توجه کنید.

عریضه نویسی یکی از راه های توسل است و توسل جزء مبانی دینی ماست. به علت این که حس و حالت توجه و حضور در این فضا به دلیل مسجد بیشتر است. بسیاری از زائران دوست دارند، عریضه ی خود را در این چاه بیاندازند زائران از داخل و خارج از کشور کنار چاه جمکران با عریضه ی مکتوب خود حاضر می شوند. در غیر این صورت کاغذهایی به مبلغ 1000 تا 1500 ریال در اختیار آنها قرار داده می شود و با توجه به عریضه ای که توصیف شده متن عریضه ی خود را می نویسند و آن را داخل چاه می اندازند. هر دو تا سه ماه ورود به چاه صورت می گیرد و این نام ها بیرون آورده می شود.

تمسک به کلیاتی از قبیل این که عریضه نویسی مصداقی از توسل است و تطبیق آنها با پاسخ های مکتوب امامان به نواب خاصه یا خبر آنها، یا آن که چند روایت در فلان کتاب مرحوم مجلسی یا میرزا حسین نوری هست مشکلی را حل نمی کند روایت در باره ی بسیاری از مسائل هست اما آنچه به طور رسمی به عنوان یک امر دینی و شرعی پذیرفته می شود امر دیگری است. این امور نیاز به تأمل مراجع دینی و اظهار نظر آنان دارد. چگونه می توان با چند روایت که آن هم صراحت ندارد چنین رسمی را رواج داد در حالی که علما صدها روایت نقل شده توسط همین میرزای نوری در باب تحریف قرآن را رد و فاقد اعتبار و ارزش می دانند.

اساسا فرض کنیم این روش ها درست است آیا هر حلالی را می توان به صورت فراگیر و عمومی مطرح کرد؟ اگر واقعا حفظ آبروی شیعه در رها کردن برخی از این روش ها باشد، درست مثل نگذاشتن مهر در مکان های خاص که مورد تأکید فقهاست یا مخالفت با برخی از روش های عزاداری. آیا در این صورت نباید دست از این اقدامات برداشت و از رواج علنی آنها جلوگیری کرد؟

نکته ی مهم دیگر این است که چه ضمانتی وجود دارد که در آینده در هر مسجد و امامزاده و بقعه و تکیه ای یک چاه درست نشود و زمینه ای برای ریختن عریضه ها در آنها فراهم نشود؟ آیا در آن صورت جناب متولی باز هم همین استدالال ها را خواهند آورد؟ یا آنها خواهند گفت: بین جمکران و جاهای دیگر فرق است. برای مثال چرا در حرم امام رضا(ع) چاهی کنده نمی شود تا میلیون ها زائر عریضه ی خود را در آن بیاندازند. در کنار کعبه و در مسجد النبی و بقیع هم. آیا می توان شبیه این چاه را کند و عریضه ها را داخل آن ریخت؟

این مطالب بخشی از پاسخ رسول جعفریان به متولی مسجد جمکران بود که در هفته نامه ی بعثت قم به چاپ رسیده بود.

+ نوشته شده در چهارشنبه بیست و سوم آذر ۱۴۰۱ ساعت 10:11 توسط عباس فضلی  |