تب فلسفی

از تو بر من تافت(10)قسمت پایانیبا تقسیم بندی و توضیح اندکی که در مطالب پیشین ارائه گردید، نسبت پاره ای از اشعار مولوی با سخنان علی بن ابی طالب(ع) آشکار شد. هدف از این نوشتار بیان این نکته بود که جلال الدین محمد بلخی با اندیشه های حضرت امیرالمؤمنین آشنا بوده و در ذهن و زبانش جاری گشته است. البته دیگر بزرگان اهل سنت هم در آثار خود به همراهی این افکار، اعتراف و افتخار می کنند. این را می توان با مراجعه به کتاب هایی که از اندیشمندان و فقیهان و شاعران اهل سنت به جای مانده است، دریافت. نمونه ی بارز آن را می توان در دو کتاب «الغدیر» علامه امینی و «فضائل الخمسه» فیروزآبادی که به انعکاس سخنان و اشعار بزرگان اهل سنت همت گماشته اند، یافت. لازم به ذکر است که در دهه های اخیر کشور عربستان، با استفاده از کارشناسان زبده و بهره وری از آثار و متون به جا مانده، اقدام به تهیه ی مصاحف صحابه ی پیامبر اسلام(ص) نموده است. در این میان اولین مصحف را به علی بن ابی طالب اختصاص داده و تمام روایاتی که در کتب اهل سنت از امیرالمؤمنین نقل شده است؛ در هفت جلد گردآوری کرده است. تمام اسناد مذکور حکایت این معناست که بزرگان اهل سنت از اندیشه های حضرت علی(ع) بهره گرفته اند و احتمال می رود که مولوی هم با خواندن همان آثار دل در گرو افکار مولای متقیان نهاده است و یا این که به تعبیر خوارزمی مستقیما از نهج البلاغه بهره گرفته است. غزالی هم که مولوی سخت شیفته ی او بوده از این ماجرا بی نصیب نمانده است. چنان که دکتر عبدالکریم سروش در مقدمه ی کتاب «اوصاف پارسایان» می نویسد:این دو بزرگوار(غزالی و مولوی)، خود از سبوکشان و جرعه نوشان بزم امام المتقین و سلطان البشر، رسول خدا بودند که یکجا درس تقوا و مخافت و زهد و محبت را می آم, ...ادامه مطلب

هدف از بازسازی اسطوره با بازسازی اسطوره ها در پی چه چیزی می گردیم؟ ما نمی خواهیم از جنبه های ماوراء الطبیعی چون گذر کردن از آتش یا راه رفتن روی آب و یا پریدن در هوا پیروی کنیم. این امور در قالب تخیّل و تحیّر می گنجند. در حقیقت این موارد را باید به مثابه ی چاشنی های اسطوره در نظر گرفت که برای ایجاد تعجب کارساز است. پس از آنها عبور می کنیم. در روایت های اسطوره ای، همواره شخصیت هایی بروز می کنند که اعمالی را انجام می دهند آیا ما می خواهیم مانند آنها باشیم و از کارهای شان تقلید کنیم؟ این هم امکان پذیر نیست چون تقلید کردن از دیگران آن هم از جنس معجزه نه امکان پذیر است و نه مطلوب. و بر فرض امکان دردی را دوا نمی کند. از سوی دیگر زمان و مکانی که شخصیت های اسطوره ای در آن قرار دارند هم از دسترس ما خارج است چرا که گذشته ی زمانی قابل بازگشت نیست. این که زمان برنمی گردد امری مسلم است اما مکان که تغییر چندانی نمی کند چگونه باید از آن هم صرف نظر کرد؟ در مقام پاسخ باید گفت: مکان حادثه تابع زمان حادثه است یعنی مکانی که در آن کاری صورت می گیرد مختص به زمانی است که رویداد در آن رخ داده است. وقتی زمان سپری می شود مکان اختصاصی آن هم از بین می رود. بنابراین زمان و مکان هم قابل ارجاع نیستند. از طرفی اسطوره ها اموری هستند که در لازمان و لامکان شکل می گیرند یعنی اصلا تابع زمان و مکان نیستند که ما بخواهیم دوباره از آنها بهره بگیریم. پس وقتی شخصیت ها و اعمال آنها و زمان و مکان خاص آنها در دسترس ما نیست دل سپردن به اسطوره به چه معناست؟ در پاسخ می گوئیم کارکرد اسطوره ها گذر از سطح عادی و معمولی زندگی است. اگر می خواهید گونه ای دیگر از زندگی را تجربه کنید امکان پذیر است. موانع و دست اندازهای رو, ...ادامه مطلب

از تو بر من تافت(9)بازتاب سخنان حضرت علی(ع) در مثنوی مولویهست ایمانش برای خواست او/ نی برای جنت و اشجار و جوترک کفرش هم برای حق بود/ نه زبیم آن که در آتش رود(مثنوی 3/2-1911)ان قوما عبدالله رغبة فتلک عبادة التجار و ان قوما عبدوا الله رهبة فتلک عبادة العبید و ان قوما عبدوا الله شکرا فتلک عبدة الابرار(نهج ح 229) نردبان هایی ست پنهان در جهان/ پایه پایه تا عنان آسمان(مثنوی 5/2556)راه های مختلف می راندش/ تا رساند سوی بحر بی حدش(مثنوی 5/220)الطرق الی الله بعدد انفس الخلائق(فیه ما فیه ص 97)روستایی بین که از بدنیتی/ می کند بعد اللتیا و التی(مثنوی 3/599)این ضرب المثل را حضرت امیر در خطبه ی پنجم آورده است. هیهات بعد اللتیا و التی.اسپر آهن بود صبر ای پدر/ حق نبشته بر سپر جاء الظفر(مثنوی 5/2469)الصبر کفیل الظفر(غرر الحکم ص 760)چون زنامردی دل آکنده بود/ ریش و سبلت موجب خنده بود(مثنوی 5/2511)این نه مردانند این ها صورت اند/ مرده نان اند و کشته شهوت اند(مثنوی 5/2886)یا اشباه الرجال و لارجال(نهج خ 27) + نوشته شده در سه شنبه یکم اسفند ۱۴۰۲ ساعت 10:34 توسط عباس فضلی  |  بخوانید, ...ادامه مطلب

پزشک مظهری از اسماء الهیدر هنگام مواجه یک بیمار با پزشک در جهت معاینه و درمان همواره یک سؤال اساسی مطرح است که عامل اصلی نجات بیمار و بهبودی وی چیست؟ آیا خداوند او را بهبودی می بخشد؟ یا این که پزشک و دارو عامل اصلی نجات بیمار است؟ و یا عامل دیگری در رفع بیماری مؤثر است؟ در مقام پاسخ به سؤال اساسی و فرضیات مختلف آن، یک انسان معتقد و مسلمان دچار نوعی تناقض و پارادوکس ظاهری می شود. برای رهایی از این تنگنا، در این مقاله ابتداء جنبه ی تئوریک دینی مورد ارزیابی قرار می گیرد سپس با بیان مصادیق مختلفی از معنای تئوریک مسأله به تبیین نظریه اشاره می شود.تبيين دینی پدیده هاهر انسانی در جهان دنیوی با سه مسأله ی اساسی مواجه است خدا، انسان و پدیده یا حادثه ای که برای او پیش می آید. یکی از دغدغه های اصلی یک مسلمان، تأثیر پذیری هر یک از این سه مقوله در زندگی اوست. تاریخ از نظر دین عبارت است از صحنه هایی که در آن اوصاف خدا و اوصاف انسان به ظهور رسیده و هم خدا و هم انسان، هر دو خود را نشان داده اند و چون همواره خدا همان خداست و انسان هم همان انسان است، تاریخ مایه عبرت آموزی است. انسان ها در برابر نعمت و رحمت و لطف اولیه ی خداوند به گونه های مختلف واكنش نشان داده اند.·از سویی انسان، در برابر نعمت و رحمت خدا، یا کافر و ناسپاس بوده و یا سپاسگزار و شکر گزار. و خداوند نیز در برابر شکر و ناشکری آدمیان واکنش نشان داده است. و این قصه پیوسته تکرار شده و تا دنیا دنیاست تکرار خواهد شد. از نظر دینی تاریخ عبارت است از صحنه ی آزمایش انسان و واکنش خداوند در برابر نتایج این آزمایش. بنابراین معادله ای که در تبیین دینی برقرار می شود یک معادله سه پارامتری است. هر حادثه ای که اتفاق افتد یا نتیجه ی ظهور و دخالت او, ...ادامه مطلب

ازدواج سفید را نمی توان نادیده گرفت به گزارش دلفین، ازدواج را می‌توان مهم‌ترین پیوند و توافق اجتماعی بین انسان‌ها دانست. ازدواج در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف به شیوه‌های متنوع و بر اساس آداب و رسوم خاص خود، برگزار می‌شود. بنا بر باورهای دینی ما، زوجیّت بر تمام نظام هستی حاکم است و انسان‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیستند و ازدواج تنها به این زوجیّت، استحکام و رسمیت می بخشد. اما آنچه توجه ما را به این مقوله که از پیدایش انسان تا آخر الزمان ادامه دارد، جلب کرده، پیچیدگی های آن در دنیای مُدرن و زمان حال است. امروزه با پیشرفت همه جانبه دنیای پیرامون، قوانین شرعی و حقوقی ازدواج نیز رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است و ما هر روزه شاهد بحث در زوایای مختلف این پدیده فردی و اجتماعی، از سن ازدواج گرفته تا حق طلاق و برابری زوجین و باقی مسائل هستیم. در کشور ما که قوانین اسلامی حکم‌فرما و فرهنگ غالب مردم، فرهنگ اسلامی-ایرانی است، کشمکش میان افکار مدرن و امروزی، با عقاید اسلامی و فرهنگ و سنت‌های خاص ازدواج ایرانی، بیشتر به چشم می‌آید و این امر ازدواج و زندگی زناشویی را به یک چالش تبدیل کرده است. شاید با قبول این که امروز دیگر بسیاری از جوانان پیرو عقاید و سنت‌های دیرین نیستند و خواه نا‌خواه دنیای بیرون بر عقاید و تصمیمات آنان تأثیر گذاشته است، بهتر بتوانیم با این چالش رو به رو شویم و برای معضلاتی چون طلاق یا بالا رفتن سن ازدواج راه حلی کارساز ارائه دهیم. امروز زمان آن رسیده است که ازدواج به عنوان امری انسانی و فطری شناخته شود و از قید و بند سنت‌ها و رسوم غلط رهایی یابد.ازدواج برای جوانان به یک ریسک تبدیل شده است حجت الاسلام و المسلمين عباس فضلى در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار دلفین , ...ادامه مطلب

درود و وقت بخیر جناب دکتر فضلی گرامیمن البته با عنوانی که انتخاب کرده اید و در متنتان نیز به آن اشاره کرده اید چندان همراه نیستم. آنچه گفته اید و رنجی که بر شما و دیگر اساتید عالِم و دغدغه مند در این سالها رفته است را درک می کنم اما مساله زاویه ای دیگر هم دارد که نباید از آن غافل شد: شما و دلسوزان و اندیشه ورزانی چون شما چراغی را روشن نگه داشتید که بسیاری از دانشجویان از نورش بهره ها بردند...باری معلمانی چون شما با چراغتان رخصت ندادید که کسانی تاریکی را سراسری کنند و دانشجویان و طالبان علم و معرفت را از نور محروم دارند و این البته اجباری بوده است یا عاشقانه تفاوتی نمی کند و خدمتی بزرگ به حساب می آید ...دوست تر دارم که شما را نه قربانی نظام ایدئولوژیک که چراغ ِ راه و راهنمای دانشجویان بی پناه و مظلوم بخوانمتان...دستمریزاد و خسته نباشید بابت تمام این سالها که ماندید و نورافشانی کردید و راه نشان دادید..(دکتر پیمان نواب)تبریک دوست نازنینآزاده زیستن شیوه و عادت انتخابی همیشه شما بوده و سپاس خدای را که دراین سیر زندگی پیروز و سرافراز بوده اید چه توفیقی بالاتر از آن که از دوران نوجوانی چرخ روزگار چشمتان را با چهره ی دوستانی آشنا ساخت که جنسشان از مهر و روشنایی بود و همیشه وفادار و اکنون که بیش از پنجاه بهار می گذرد هر روزتان با همنشینی اشان جوانتر و شادابتر می شوید. خود درخت پرباری شده اید که برای دیگران برآن دوستان چندین افزوده اید و خدای نون والقلم عمر دراز دهد و توفیق تا برآن دوستان عزیزتر از جان بیافزایی ، حال که رهایی از اجبار وظائف کم ثمر یافته ای، هرچند بسیار از آنچه که دارید و متفاوت با دیگران ، نتیجه حضور در حضرت کلاس و دانشجویان بوده و این هم خود توفیقی و جای سپاسش محفوظ, ...ادامه مطلب

باز هم ... هر وقت سالگرد «ندای هرمزگان» فرا می رسد؛ از هیئت تحریریه مرا به نوشتن یک یادداشت ترغیب می کنند. من هم چون روزگار زیادی را با این رسانه ی مکتوب و تا حدودی الکترونیکی سپری کرده ام؛ پاسخ مثبت می دهم. در سال گذشته مطلب خود را با عنوان «توصیه به اهل قلم» قلمی کردم. در این مدت یک سال که به مطالعه ی کتب گوناگون دل سپرده بودم؛ باز همان فراز مشهور و کلیدی برایم آشکارتر می شود که به دوستان توصیه می کنم اگر می خواهید اهل قلم شوید با مطبوعات ارتباط برقرار کنید. چرا که به درستی دریافته ام بیشتر نویسندگان کار خود را با مطبوعات آغاز کرده اند. یعنی در روزنامه ها، هفته نامه ها، ماهنامه ها و یا فصلنامه ها مطلبی را نوشته اند و با همین تمرین نوشتن ها به قلم خود اعتماد پیدا کرده و شروع به تدوین کتابی کرده اند و اثری از خود به یادگار گذاشته اند. از نویسندگان مشهور خارجی چون کارلوس فوئنتس، اورحان پاموک، پائولو کوئیلو، هاروکی موراکامی گرفته تا ایرج افشار، منوچهر ستوده، علی اکبر غفاری و صدها نویسنده ی داخلی، زندگی علمی خود را مدیون و مرهون قلم زنی در مطبوعات هستند. از طرفی پاره ای از اینها خودشان دارای نشریه و رسانه بوده اند. هر چند اکنون جهان رسانه به تعداد آدمیان گسترش یافته است و هر فردی می تواند دست به قلم شود و چیزی را نگارش کند و به محک تجربه در آورد. از این بالاتر شما کدام شاعر معاصر را می شناسید که اثرش در نشریه ای انعکاس نیافته باشد و با ساخت دفترهای شعری، دیوان خود را سامان نداده باشد. بیشتر کتاب ها حاصل همین زورآزمایی های مطبوعاتی است. بنابراین باز هم نصیحت می کنم اگر می خواهید نویسنده شوید باید قلم های آغازین را از درج در رسانه شروع کنید. چون نویسندگی از همین تمرین ها نشئ, ...ادامه مطلب

مغازله با مرگ عجبا! صحنه کربلا ناگهان در پيش چشمم، به پهنه ی تماميِ زمين گسترده شد و صف هفتاد و دوتني که به فرماندهي حسين در کنار فرات ايستاده است، در طول تاريخ کشيده شد که ابتدايش، از آدم - آغاز پيدايش نوع انسان در جهان- آغاز مي شود و انتهايش تا ... آخرالزمان، پايان تاريخ، ادامه دارد!(شریعتی،1392: 25) تصور نمی کنم در جهان هستی کسی را بتوان یافت که پیش تر و بیش تر از امام حسین(ع) با مرگ مغازله و معاشقه کرده باشد. هر چند پدر بزرگوارش علی بن ابیطالب(ع) در مواجهه ی با مرگ خویش، فریاد فزت و رب الکعبه را سر داد و رهایی و آزادگی خود را در رستگاری جستجو نمود اما شهادتش در صحنه ی نبرد نبود. امام حسین در مکه پیش از حرکت به سوی عراق خطبه ای خواند و بعد از ثنای خداوند فرمود: خط الموت على ولد آدم، مخط القلاده على جيده الفتاه. مرگ بر گردن فرزند آدم، زيبايى گردنبندى است بر گردن دخترى جوان.(ابن طاووس،1395 126) و در ظهر عاشورا پس از مشاهده ی شهادت فرزندان و برادر و یاران خویش در واپسین دم حادثه فرمود: الهی رضا برضاک و تسلیم لامرک لامعبود سواک. و چه زیبا شهادتی را انتخاب کرد. از میان سخنان بسیاری که پیرامون شهادت آن امام همام بیان شده است، تعابیری بهتر از آنچه دکترعلی شریعتی گفته است، نیافتم لذا به آن گفته ها التجا و اکتفا می کنم. حسين آموخت که«مرگ سياه»، سرنوشت شوم مردم زبوني است که به هر ننگي تن مي دهند تا «زنده بمانند»؛ چه، کساني که گستاخي آن را ندارند که «شهادت» را انتخاب کنند، «مرگ» آنان را انتخاب خواهد کرد!(شریعتی،1392: 204) پس در فرهنگ ما شهادت مرگي نيست که دشمن ما بر مجاهد تحميل کند. شهادت مرگ دلخواهي است که مجاهد با همه ی آگاهي و همه ی منطق و شعور و بيداری و بينايي خ, ...ادامه مطلب

از شاعر به شعر شاید در طول سال ها تدریس در دانشگاه و ارتباط فکری و فرهنگی با دانشجویان کمتر تجربه ای چون آخرین ترم در دانشکده ی پزشکی نصیب من شده باشد. از همان آغاز بنا گذاشتم که به جای کتاب «فارسی عمومی» دکتر حسن ذوالفقاری کتاب «پنج اقلیم حضور» اثر دکتر داریوش شایگان را به عنوان کتاب درسی معرفی نمایم. از طرفی تأکید کردم که آشنایی با ادبیات فارسی، امری ضروری برای شما دانشجویان است. و باید به گونه ای با آن ارتباط برقرار کنید. چه از طریق خواندن کتابی یا نوشتن مطلبی و یا حتی تماشای فیلمی. هر چند در اوائل، با توپ و تشرهای من به این که کتاب نمی خوانید و با فضای فلسفی بحث ناآشنائید، روح و روان شان مکدر شد. اما آرام آرام دریافتند که راستی از یک امر خطیری غافل مانده اند و لازم است آن را جدی بگیرند و به یکی از داده های ادبی دل ببندند. البته در این میان فقط چند تن از پسران کلاس با طرح پرسش هایی به مباحث مطروحه تمایل نشان دادند ولی دختران کلاس مات و مبهوت در سکوتی محض نظاره گر گفت و گوها بودند. با این که چندین بار آنها را تشویق به مشارکت کردم، اما تأثیر چندانی نداشت و جز دو نفر که به خواندن کتابی اشاره کردند و از آنها خواستم اندکی توضیح دهند. پس از گذشت شش جلسه، سرانجام یکی از دانشجویان دختر، دست به قلم شد و یک متن زیبایی را تقریر و به من ارسال کرد. وی در این یادداشت ضمن اعتراف به کم کاری از سوی دانشجویان، مطالبی را گوشزد نمود که اگر حمل بر خودستایی نشود آن را عینا نقل می کنم. فارسی را پاس بداریماستاد فضلی عزیز و بزرگوار، سلام بعد از مدت ها تصمیم گرفتم برایتان متنی نگارش کنم و بگویم از تجربیات شاگردیِ استادی چون شما؛ از آنچه تا اینجا به ما آموختید تا آن اشتیاق و همتی که , ...ادامه مطلب

پرواز در ملکوت مقدمه نيايش در پى ستايش و پرستش خدا شكل مى گيرد و راز و رمز آن در شناخت خود و خدا قابل جستجو است از اين رو در اين بحث ابتدا به معرفى آدمى به عنوان موجودى كه احساس تنهايى مى كند و نيازمند تعريفى از خود و روابط خود با ديگران خصوصا خداست، آغاز مى شود و با معرفى خدا و شناخت رحمت و عنايت او به بندگان ادامه مى يابد. پس از درك خود و شناخت خدا، آدمى مى تواند ادعا بكند كه به گفتگو با خدا در قالب نيايش دست يافته است. در پايان بحث ساختار ادعيه اسلامى مورد توجه و نمونه هايى از دعاهاى صحيفه سجاديه ذكر شده است. روابط چهارگانه انسان انسان تنها موجودى است كه شخصيت و هويت خود را مرهون ارتباط با ديگر موجودات است و از آنجا كه داراى شعور و فكر است. تلاش مى كند با وجود ارتباط ماهيت خود را تعريف كند. در يك نگاه كلى بين انسان و ديگر موجودات چهار رابطه قابل بررسى است. رابطه انسان با خدا - رابطه انسان با خودش - رابطه انسان با جهان - رابطه انسان با ديگران. اين چهار رابطه، پيچيدگى آدمى را به عنوان عنصر برتر هستى نشان مى دهد. چون اگر براى موجودات سه رابطه ديگر لحاظ شود، انسان تنها موجودى است كه با خودش نيز رابطه دارد. يعنى برداشت هاى مختلفى از شخصيت خود دارد. البته شايد تصور كرد كه اين رابطه پس از ارتباط با ديگر موجودات در او پديد مى آيد ولى مهم اين است كه اين رابطه را هم مى توان تعريف كرد. يعنى انسان تنها موجودى است كه عليه خود دست به انقلاب و قيام مى زند. و از خود تفسيرهاى مختلفى ارائه مى دهد ولى ديگر موجودات قدرت اين بازپرورى را ندارند و لااقل از خود بيگانه هستند و با ارتباط با ديگر موجودات حيات خود را ادامه ميدهند. روابط چهارگانه اى كه براى انسان برشمرديم ناشى از برداشت و تفسيرى است ك, ...ادامه مطلب

8)- ترس از خدا در کودکان با توجه به حس نوستالژیکی که هر انسان دارد و در هنرهای مختلف آن را به نمایش می گذارد، ورود به دنیای کودکی بسیار زیباست. دنیایی که ویژگی های خاص خود را دارد و با ارزش ها و بینش های خود به ذهن کودک وارد می شود. او دنیا و خدا را با چشم و دل دیگری می بیند. مطالعه پیرامون روان شناسی کودکان از مراحل رشد گرفته تا درک مفاهیم دینی لذت بخش است. کتاب «آموزش مفاهیم دینی» اثر ناصر باهنر فرزند شهید محمدجواد باهنر که پایان نامه دوره ی کارشناسی ارشد ایشان است و مورد تقدیر قرار گرفته است، به بررسی این مفاهیم و مراحل می پردازد. خردسالان درک خاصی از مفهوم خدا دارند و صفات و افعال الهی را گونه ای دیگر تجربه می کنند. از مجموع پرسش و پاسخ هایی که از سوی گلدمن مطرح شده است، با برداشت کودکان از مفهوم خدا و ارتباط او با دنیای فیزیکی مطابقت دارد. برای کودکان پیش دبستانی ترس از خدا به عنوان فردی قدرتمند که اعمالش غیرقابل پیش بینی است مطرح می باشد. او دارای ویژگی های فیزیکی با قدرتی سحرآمیز است که در مقابل اعمال بد و ناپسند خشمگین شده، اقدام به تنبیه می نماید. اما بیشتر کودکان خدا را دوست خود می دانند. شخصیت پیامبران می تواند ما را در ایجاد اطمینان به وجود دوستانه و محبوب خداوند، کمک نماید. از این رو خواندن قصه های پیامبران برای کودکان بسیار مفید و تأثیر گذار است. دانش آموزان در سال های نخستین دبستان، اگر چه بر اساس علائق انسان انگاری، خدا را به عنوان بشری فوق العاده تصور می نمایند. ولی برخلاف دوره ی پیشین، اعمال الهی از نظر او غیر قابل پیش بینی و بی دلیل نیستند آن ترس گذشته کاهش می یابد و به گونه ای دیگر از ترس، مبدّل می شود که مربوط به قدرت فوق العاده ی سحر آمیز خداوند ا, ...ادامه مطلب

اشمئزاز فرهنگیخاطرات نوروزی 1390 هنوز خستگی سفر از تنم بر طرف نشده بود که قلم به دست، خاطرات نوروزی را پس از یادداشت های اولیه به نگارش در آوردم. امید که با این خستگی و دلبستگی، خداوند توان انتقال ایده ای از جنس خاطره را به این بنده ارزانی نماید.1- به خلاف آمد عادت، پیش از آن که نوروز و میمانان نوروزی از راه برسند، ماجراهای تلح و شیرین ما از راه رسید. صبحگاه یک روز اسفندماه، وقتی برای دریافت نامه ی ارسالی از بندر دیّر به تنها ترمینال درب و داغان بندرعباس رفتیم، راننده با سماجت مبلغ ده هزارتومان را مطالبه کرد. گفتم بر اساس کدام قانون باید این مبلغ پرداخت شود؟ راننده که از اهالی بندر لنگه بود، گفت: قانونی وجود ندارد. من تا بندر لنگه نامه ها را پنج هزارتومان می برم. راننده ی کمکی که از اهالی برازجان بود، به مدد راننده ی لنگه ای آمد و همین نرخ غیرقانونی را اعلام کرد. پیش از آن که چانه زنی ما کارگرافتد با راننده ی همشهری به گفتگو پرداختم و گفتم: آیا راننده ی معتاد حق رانندگی در سطح جاده را دارد؟ با کمال پررویی گفت: خیر ما برای رانندگی کارت سلامت داریم و از سر تا پایمان هر هفته تست می کنند. گفتم: خودمانیم، گودی چشم، دندان های کرمی رنگ و آناتومی بدن و لحن صحبت کردن شما نشانه های بارز اعتیاد است. راننده ی اولی هم که از شما تابلوتر است. پاسخ داد: من گاهی سیگار می کشم ولی راننده ی لنگه ای ورزشکار است و ما الان شش روز است که از خانواده دوریم. البته من رابطه ی بین صدور کارت سلامت برای معتادان حرفه ای از سوی اداره ی بهداشت و تست هفتگی و شش روز دوری از خانواده و سیخ سنگ در قسمت بار اتوبوس و گرفتن مبلغ ده هزارتومان در قبال تحویل یک نامه ی عادی را نفهمیدم. ولی همین قدر می دانم که جز صدو, ...ادامه مطلب

فراموش سازی مرگ در سال های اخیر دو موضوع سخت مرا به خود مشغول و معطوف ساخته است، یکی متن اندیشی و دیگر مرگ اندیشی. وجه اشتراک آن دو گذر از زندگی معمولی و درگیر شدن با دنیای دیگر است. اَولی ما را به دنیایی به نام دنیای کتاب سوق می دهد و دومی راه مواجهه با جهان برزخی را آسان می کند. ثمره ی متن اندیشی فهم بهتر متون و نشانه ها در راستای درک جهان اندیشه ها است. و نتیجه ی مرگ اندیشی پذیرش پدیده ی مرگ و جهان پس از آن است. به نظر می رسد ما با هر دو جهان بیگانه ایم و باید تلاش کنیم که با آن دو آشتی کنیم و رفاقتی برقرار نماییم. مفهوم مرگ چون مفهوم خدا، از مفاهیم غریب و پیچیده است، یکی از غربت هایش این است که با مرگ ما همه ی آدمیان و چیزهای پیرامون ما هم می میرند. یعنی مرگ، مرگ همه کس و همه چیز است. انسان وقتی می میرد با مردنش همه ی تصورها و تصویرهایش رنگ می بازند و با او می میرند. از این رو درک اندکی از آن موجبات تحول بسیاری در درون آدمی می شود. اما انسان ترجیح می دهد آن را به فراموشی بسپرد. و گویا بهترین راه مواجهه با آن، بی خبری از آن در طول دوران حیات است. این که آن را با مفهوم خدا قیاس کردم چون غفلت از مرگ چون فراموشی خدا موجب نسیان نفس می شود. ولاتکونوا کالذین نسوا الله فانساهم انفسهم که گفته اند عکس نقیض حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه» است. گفتگو از مرگ به معنای ترس از آن نیست. بلکه برای درک بهتر زندگی است. خدا و مرگ دو مفهوم جاودانه ای هستند که آدمی به واسطه ی عدم درک دقیق به کسوف آنها رضایت می دهد. در جهان راززدایی شده ی قرن بیست و یکم، پروژه ی فراموشی مرگ طرح می گردد. چرا که بشر به خاطر ناتوانی در رازگشایی پاره ای پدیده ها از جمله خدا و مرگ ترجیح م, ...ادامه مطلب

روحانیت از نگاه حق شناسنگاهی به کتاب «از فیضیه تا پیکار»  با ذکر چهار مقدمه به بررسی بخشی از کتاب فوق می پردازماول: کتاب هایی که عنوان از.... تا ... را یدک می کشند؛ معمولا بیانگر زندگینامه، خاطرات یا سفرنامه ی نویسنده هستند. نمونه اش همین کتاب و کتاب هایی چون «از لس آنجلس تا قزوین»- عباس عبدی، «از پاریز تا پاریس»- دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی، «از کاخ شاه تا زندان اوین»- دکتر احسان نراقی، «از قیطریه تا اورنج کانتی»- سید حمیدرضا صدر و .....دوم: همواره معتقد بوده و هستم که هر فرد، جز آن که در مورد کتابی خاص، مطلبی را می خواند و یا به نقدی می نگرد؛ باید خودش کتاب مورد نظر را مطالعه کند. درک و تجربه ی شخصی از یک متن می تواند متفاوت از نظر دیگران باشد. چه بسا تحلیل دیگران نوعی پیش داوری را تقویت کند و یا این که ما را از خواندن کتاب منصرف نماید.     محمد قوچانی در فصلنامه ی «آگاهی نو شماره 5»  قریب به 80 صفحه به نقد و بررسی کتاب مذکور پرداخته و به گونه ای قلم فرسایی کرده است ولی بیشتر تحلیل های اش، متأثر از مجموعه ی پنج جلدی «نقد الهیات سیاسی» است که در حال تدوین آن است و کمتر به محتوای کتاب مذکور مربوط می شود. از طرفی نوعی سوگیری در این نگاه وجود دارد که با فضای فکری و نوشتاری نویسنده ی کتاب یعنی تراب حق شناس همخوانی ندارد. تجربه های تراب هر چند گاه در نقد شیوه های مبارزاتی مجاهدین و پیکاری هاست اما از سویی روند انقلاب اسلامی از سال 42 تا 57 و بعد استقرار نظام جمهوری اسلامی را به چالش می کشد. در کتاب، شخصیت های بزرگ معاصر گاه بی رحمانه مورد نقد قرار می گیرند و نویسنده در ذهن خود آنها را به محاکمه می کشاند. اما این موارد در بررسی قوچانی غایب است. شاید, ...ادامه مطلب

 مرگ از نگاه اورلیوس(3)        بیم از مرگ، با درکی اولیه از آن تا پایان حیات گریبان ما را می گیرد. دلهره ی ناشی از نبودن و ابهام در رویدادهای پس از مرگ، آنی آدمی را رها نمی کند. مرگ آگاهی، کمک شایانی , ...ادامه مطلب