شک و شبهه

شک و شبهه

         پاره ای پرسش های جوانان و حتی نوجوانان که مبانی کلی دین و سیاست را به چالش کشیده و خانواده ها را آزار می دهد؛ ناشی از جسارت و جرئتی است که ذهن و زبان آنان بدان معطوف شده است. چرا که آنان در فضایی پر از شک و شبهه و مه آلود به سر می برند و هجوم پرسش های بی شمار امان را از آنان نیز ربوده است. این که منبع این پرسش ها چیست؟ و چگونه می توان به آنها پاسخ داد؟ تصور اولیه بر این است که این گونه پرسش ها  از نفس شیطانی آنها بر می خیزد و یا ناشی از سرخوردگی و افسردگی ذهنی آنهاست. اما بر خلاف این تصورات شتابزده، نگاه نگارنده بسیار مثبت است چرا که جوانان ما در دوره ای از فترت فکری غوطه ورند و اندیشمندان جامعه را به مطالبه ی دلیل و اقامه ی استدلال فرا می خوانند. و برخی رفتارهای اخلاقی و سیاسی متضاد و متناقض دست اندرکاران را برنمی تابند.

       با یک نگاه تاریخی می توان مدعی شد که هجوم و هجمه های این گونه ای در طول تاریخ انسانی برای هر نسلی اتفاق افتاده و همین امر موجب گسترش دانش و دین شده است. تردیدی نیست که بیشتر کتب دینی و علمی در پی طرح سؤالی به رشته ی تحریر در آمده است. یا اینکه نویسنده به پرسشی مقدر پاسخ گفته است. اما در جهان مدرن به واسطه ی سرعت وصف ناپذیر صنعت و تکنولوژی، طشت طرح سؤال از اندیشه ها بر زمین افتاده و پاسخ دهی به انبوه پرسش ها را دچار چالش کرده است.

       از طرفی تصور می رود بیشتر سؤالات متوجه مکتب اسلام و رفتار مسلمانان است و دیگر مکاتب و مذاهب مصون از این هجمه ها هستند. حال آن که دین مسحیت و یهودیت و حتی بودا و شینتو نیز در معرض تاریخی این پرسش ها بوده و هستند. یا بهتر بگویم ادیان دیگر در دوران پیشین این رویارویی را تجربه  کرده اند. از این جهت مطالعه و بررسی روند تاریخی دیگر ادیان بر ما فرض است.

       حال به دو مورد عینی اشاره می کنم یکی از چالش های امروزی در همگرایی دین و سیاست است که برخی به این همگرایی توصیه می کنند ولی در مقابل عده ای معتقد به تفکیک این دو پدیده هستند و دلیل  این امر متضرر شدن دین تلقی می کنند. درست همین مساله در دو قرن پیش در اروپا رخ داد و آنها نهایتا به تفکیک دین از سیاست رضایت دادند. موضوع دیگر در خصوص زندگی پرفرازو نشیب پیامبران است که به ظاهر گاه دچار تناقض در رفتار هستند در مقام رفع این تناقض برخی معتقد به سمبولیک و تمثیلی شدن داستان پیامبران شده اند.