خدا وجودی خیرخواه

خدا وجودی خیرخواه

     در این فضای پر التهاب کرونایی، پاره ای بر طبل خداناباوری می کوبند تا به خداباوران بگویند که دین منجی بشر نیست و مواجه با بلایی جهان سوز راهکار علمی و عملی طلب می کند. آنها در تلاش برای گسترش این ایده، همگان را به تحدی فرا می خوانند. غافل از این که با وجود شری چون کرونا، خداوندِ خیرخواه، همچنان خدایی می کند.

      این روزها سخت مشغول مطالعه پیرامون" خدا و مسأله ی شر" هستم. و کتابهایی چون خدا و شر اثر مایکل پترسون، کتاب دو جلدی " در باره شر" ترجمه ی 61 مقاله از الهی دانان سنتی و مدرن به کوشش نعیمه پورمحمدی، اخلاق رساله ای در ادراک شر نوشته ی آلن بدیو و فلسفه دین اثر نورمن گیسلر را به مطالعه گرفته ام.

      بخش چهارم کتاب فلسفه دین به مسأله ی شر اختصاص دارد. گیسلر در بحث پایانی ماهیت مسأله ی شر به وجه فیزکی آن اشاره نموده است و در نقد کتاب طاعون آلبرکامو می نویسد:  

      پیداست که همه ی شرور، نتیجه ی اختیار انسان نیستند و حتی شر فیزیکی که از اراده ی آزاد ناشی می‌شود با مداخله ی الهی می‌توانست خنثی گردد. ولی اگر خداوند به این شر فیزیکی راه داده باشد، آن وقت اقدام بر ضد مقاصد خداوند با مقاومت در برابر شر فیزیکی از سوی انسان ها کاری غیر اخلاقی خواهد بود. شاید بیان این مسئله توسط کامو برای همه به خوبی شناخته شده باشد. او، در نقل داستان طاعونی که موش ها به شهر آوردند، چنین استدلال می‌کند.

 1- یا باید دست به دست پزشکان داد و با طاعون جنگید یا باید با زهد زاهد همراه شد و با طاعون مقابله نکرد.

 2- ولی نجنگیدن با طاعون عملی ضد انسان دوستانه است.

3- و از سویی جنگیدن با طاعون جنگیدن با خدایی است که این بلا را فرستاده است.

4- بنابراین، اگر انسان دوستی به حق باشد، خداباوری باطل است.

    شایسته ترین پاسخ مکتب خداباوری، انکار و نفی مقدمه ی سوم است. خداباور مسیحی معتقد است که طاعون بلایی همه گیر است و این طاعون، خودِ طاعون گناهی است که ناشی از سوء استفاده از اختیار است. بنابراین مسیحیان می باید بر ضد طاعون اقدام کنند نه صرفاً بر ضد نتایج آن، بلکه بر ضد علت آن. هر دو کار را کردن اخلاقاَ رواست، ولی مهم ترین کار این است که ما به جز معالجه ی نشانه های بیماری به اقدام‌های بیشتری نیز دست بزنیم. خودِ بیماری مرگبار باید درمان شود. درست همین جاست که صلیب مسیح و عشق حقیقی به انسانیت منبعث از آن، عنصر ذاتی درمان به حساب خواهند آمد. همین است که فرد مسیحی به شدت به طور موثر بر ضد طاعون اقدام می کند، یعنی با حمله به ریشه و منشأ آن در انتخاب اختیاری، سرکشی علیه خداوند توسط انسان و طاعونِ گناه را به عهده خویش گرفتن. کوتاه سخن آنکه طاعون در نهایت معلول اراده ی خود انسان است و از این رو اقدام برضد آن اقدام بر ضد خدا نیست، بلکه اقدام به نفع خداوند و بر ضد گزینش های گناه آلود انسان است. معالجه ی نشانه های بیماری، عملی ناشی از مروت و ترحم است و اعمال ناشی از ترحم، اعمال خداپسندانه اند. معالجه ی طاعون اقدام اساسی ناظر به عشقی رهایی بخش که این نیز عملی است در راه خدا.(فلسفه دین ص 465)