تب فلسفی

هنر زندگی در چیست؟(3)فوکو و مراقبت از خود- آنچه از تمامی داستان مرگ سقراط برمی آید، بنایی است بنیادی بر مبنای شکلی از گفتمان که در ماهیت به ویژه غیرسیاسی اش در وحله ی نخست انباشته از مراقب است که پروای مراقبت دارد. پروای مراقبت از خود.(میشل فوکو)/255- آنان که به درستی به فلسفه می پردازند، در حقیقت خود را برای مرگ آماده می کنند. این گفته ی سقراط توضیح می دهد که چگونه جسم، روح را از شناخت حقیقی و فضیلت محروم می کند.(فایدون) برای فلسفی اندیشیدن، یعنی فلسفی زیستن، آدمی باید تا میزان ممکن از بدنش فاصله بگیرد و فقط به توانایی های روح اتکاء کند. چون مرگ، جدایی نهایی روح از جسم است. زیستن فلسفی آمادگی برای مرگ است./261- فلسفه به تعبیر فوکو، آن قدر هم با تلاش برای ارائه ی بعضی دکترینِ کلّی در باره ی جهان و شناخت ما از آن آغاز نشد، بلکه هدف آن دقیقا تغییر زندگی مردم در سطح فردی است./265- هدف سقراط وادار کردن مردم به مراقبت کردن از خودشان بود و فوکو چنین مراقبتی را به کارگیری عقل خود تعریف می کند. برای تشخیص این که چه کسی است و چگونه می شود بهترین شد./268- فوکو بیش از بیست سال خود را وقف برملا کردن زشتی های پنهان روشنفکری کرد. که هیچ دستاورد مثبتی برای آن قائل نبود و منکر هر چشم اندازی از آینده ی بهتر می شد. او به طور مشخّص انکار می کرد که عقل می تواند از زمان حوادث فراتر رود و ما را از این بن بستی که او فکر می کرد در برابر ماست، نجات دهد. چون عقل خود ابزار و بخشی از برنامه ی روشنفکری بود./279- زهدپرستی طرد لذّت نبود بلکه پرهیز از افراط بود. نکته این بود که نگذاریم لذّت ها بر ما فرمان برانند بلکه ما بر آنها فرمان برانیم و فرمانروای خود هم بشویم./286فوکو می گوید: اخلاقیات در روابط ما , ...ادامه مطلب

هنر زندگی در چیست؟مقدمهما می دانیم که سقراط در میان مردم به گفت و گو می پرداخت و هیچ نوشته ای از خود به جای نگذاشت، اما افلاطون در کتاب های اش، از شیوه ی زندگی او سخن می گوید. در حقیقت افلاطون به اتکاء گفته ها و نکته های پندآموز سقراطی به معرفی خود و زندگی اش می پردازد. مونتنی هم در کتاب های خود معتقد است که راه سکوت وار سقراطی را ادامه داده است و بر اساس او به هنر زندگی دست یافته است. نیچه هم با نقدهایی که بر اندیشه ی سقراط دارد، به گونه ای درصدد ترسیمی از هنر زندگی به سبک سقراطی است. فوکو هم در تقابل با اندیشه های نیچه ای به گونه ای از بدفهمی های نیچه از زندگی و تفکر سقراطی پرده برمی دارد و خود را محقّ پیروی از سقراط می داند.الکساندر نهاماس در کتاب «هنر زندگی» به ترجمه ی بابک تختی، با تشریح شیوه های زندگی از زبان افلاطون، مونتنی، نیچه و فوکو، سبک متفاوتی از زندگی را ارائه می دهد. در مجموع تمام شخصیت های کتاب به نویسنده، راه و رسمی می آموزند که در توضیح سبک زندگی دیگران است. به این که ما می توانیم به کشف راه خود دست یابیم و هنر زندگی دقیقا یعنی همین که با مطالعه ی نظر دیگران خود به یک نتیجه ی متفاوت برسی و زندگی کنی و همه ی اینها در نوشتن تحقّق می یابد. چه که به قول مونتنی، درس نمی دهم، اگر می نویسم، مشغول تحقیقم. به دیگران نمی آموزم که در کار آموختن خویشتنم. سال هاست تفکراتم تنها در باره ی خودم بوده، تنها خودم را محک زده ام و سنجیده ام و اگر از دیگری سراغ گرفته ام بی درنگ نیّت اصلی، خودم بوده ام.(در باب کردار، میشل دو مونتنی)/171ترسیم هنر زندگیدر این مقال، بخشی از گفته های نهاماس در کتاب «هنر زندگی» بیان می شود. آیا شما می توانید به همان نتیجه ای که او رسیده است، دست یابی, ...ادامه مطلب

هویت و هنر خدای بزرگ را سپاس می نهم از این که توسط جناب تولایی به این نشست مجازی فراخوانده شده ام. حضور در جمع کارشناسان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فرصتی است تا صحبتی صمیمی صورت بگیرد. برای این که مرا غریبه تصور نکنید ناچار اشارتی به رابطه ی خودم با کانون می کنم. من از کودکی شیفته ی کانون بوده ام. و در طول سالیان متمادی به حسب علاقه و عاطفه، تاریخِ شکل گیری و رشدِ تدریجی کانون پرورش فکری کشور را در قالب مطالعه ی کتب و مقالات و تماشای فیلم های مستند پیگیری کرده ام و از میان انبوه شخصیت های اثرگذار و ماندگار کانون، از آغاز تاکنون، نام دو نویسنده ی نامی، با یک حس نوستالژیک، در ذهن و ضمیر من حک شده است. یکی صمد بهرنگی و دیگری عباس کیارستمی. اولی با چاپ کتاب ماهی سیاه کوچولوی اش با نقاشی های فرشید مثقالی از سوی کانون به شهرت جهانی رسید و دومی تا همین اواخر هم فیلم های کانونی می ساخت. در آشنایی من با این دو شخصیت همین بس که دو مقاله ی " اولین کتابی که خواندم " و " کیارستمی روایتگر زندگی " را پیرامون آنها نوشته ام. تصور می کنم عنوان اول تمرین خوبی برای نگارش شما و مربیان کانون و حتی کودکان و نوجوانان باشد. فکر می کنم یادآوری همین خاطرات اندک، پیوندی بین من و شما ایجاد کرده باشد و مرا به عنوان یکی از اعضای کانون پذیرا شده باشید. پیش از بحث از هویت و تاثیرپذیری هنر و ادبیات در هویت یابی کودکان و نوجوانان، شاید پرسشی ذهن شما را گزش دهد که در وضعیت فعلی و بحرانی جامعه چگونه می توان برای کودکان و نوجوانان هویت سازی کرد؟ به زبان صریح تر و سلیس تر کسی که خود را باز نیافته است چگونه می تواند دیگری را به یافتن و ساختن هویت دعوت کند؟ در مقام پاسخ عرض می کنم در جامعه شن, ...ادامه مطلب

ما می دانیم که سقراط هیچ نوشته ای از خود به جای نگذاشته است اما افلاطون در کتابهای خود از شیوه ی زندگی او سخن می گوید. در واقع افلاطون به اتکاء گفته‌ها و ناگفته‌های سقراطی به معرفی خود می پردازد. مونت, ...ادامه مطلب