تب فلسفی

عصیان زنان هنریک ایبسِن، داستان نویس بزرگ نروژی، نمایشنامه ی مشهور خانه ی عروسک را در سال 1879 نوشت و به اجرا در آورد. در این نمایش، نورا زن جوانی برای نجات شوهر خود، هلمر، از یک بیماری سخت و خطرناک، برای گرفتن وام، امضای پدر را جعل می کند. وام دهنده، کروگستاد، کارمند بانکی است که مدیریت آن بعدها به هلمر می رسد. هلمر پس از پی بردن به خباثت کارمند خود یعنی کروگستاد، تصمیم به اخراج او می گیرد. اما کروگستاد به نورا هشدار می دهد که باید وساطت کند چرا که در صورت اخراج، قضیه ی وام جعلی را فاش خواهد ساخت. هلمر وساطت نورا را ردّ می کند. نورا از بیم فاش شدن و رسوایی، تصمیم به خودکشی می گیرد. در همان حین نامه کروگستاد از راه می رسد و هلمر از حقایق ماجرا باخبر می شود. نورا توقع داشت در قبال جان فشانی های او، هلمر گناه را به گردن بگیرد ولی شوهر خودخواه زن خود را توبیخ و ملامت می کند. و حاضر می شود به کروگستاد حق السکوت بدهد. اما نامه ی دیگری از طرف او مبنی بر صرف نظر کردن از تهدید نورا می رسد و سند جعلی را به هلمر می دهد. او احساس آرامش می کند و می گوید: نجات یافتم. اما این بار نورا دلجویی شوهرش را نمی پذیرد و می گوید: خانه ی ما همیشه حالت یک اتاق بازی را داشته است. من عروسک تو بوده ام. موقعی هم که با پدرم زندگی می کردم عروسک او بودم. در نهایت، با وجود سه فرزند، از هلمر طلاق می گیرد و خانه را ترک می کند. ایبسن در این نمایش، خارج از نگاه معمول اجتماعی و عرفی روزگار که زن را موجودی مطیع و گوش به فرمان می خواهد، حاکمیت مردسالارانه را به چالش می کشد و بر خلاف تصور عمومی، زن را موجودی نافرمان معرفی می کند. وی عروسک و خانه ی عروسکی را نمادی از اطاعت محض زن از مرد می داند و آن را بر, ...ادامه مطلب

تابوشکنی زنانه       سالها پیش به اتفاق یکی از همکاران بندری در بازار مرکزی قدم می زدیم. از او خواستم قیمت یک کالا را از خانم دستفروش بپرسد. او بلافاصله گفت: خاله اینا چندن؟ با شنیدن این عبارت، حس عاط, ...ادامه مطلب